KREATYNA

Czym jest kreatyna?

Kreatyna jest organicznym związkiem chemicznym, który powstaje naturalnie w organizmach zwierząt, w tym również człowieka. Organizm wytwarza kreatynę głównie w wątrobie, nerkach i trzustce. Powstaje ona w procesie biosyntezy z aminokwasów argininy, glicyny i metioniny. Ponadto, kreatyna może być dostarczana z zewnątrz w diecie, głównie poprzez spożywanie mięsa i ryb.


W organizmach zwierząt, kreatyna jest przechowywana głównie w mięśniach, gdzie pełni rolę magazynu energii. W trakcie intensywnych aktywności fizycznych, kreatyna ułatwia przekształcenie adenozynotrifosforanu (ATP) w adenozynodifosforan (ADP), co dostarcza szybkiej energii mięśniom. Jest ważna dla dostarczania energii w procesie skurczu mięśniowego. 


Kreatyna jest również dostępna w formie suplementów diety, które są powszechnie stosowane przez sportowców i osoby aktywne fizycznie w celu zwiększenia wydolności i siły mięśniowej. Suplementacja kreatyną może zwiększyć poziom kreatyny w mięśniach, co może prowadzić do zwiększenia intensywności i trwałości wysiłku fizycznego.

Historia

Histor kreatyny sięga czasów starożytnych, kiedy to pierwsi ludzie zaczęli używać składnika odżywczego, aby zwiększyć swoją wydolność fizyczną. Jednak wtedy nie była jeszcze znana nazwa kreatyna.

W 1832 roku naukowcy odkryli istnienie kreatyny w mięśniach psów. Przez następne lata prowadzono badania mające na celu zrozumienie roli kreatyny w organizmach ludzkich i zwierzęcych. W 1923 roku naukowcy zidentyfikowali i nazwali kreatynę, pochodzącą z greckiego słowa "κρέας" (creas), oznaczającego mięso.

W latach 50. i 60. XX wieku naukowcy badali wpływ suplementacji kreatyną na sportowców i osoby starsze. Udowodniono, że kreatyna może poprawić siłę i wydolność mięśniową oraz przyspieszyć regenerację pomiędzy intensywnymi ćwiczeniami. Wielu sportowców zaczęło korzystać z kreatyny jako naturalnego i legalnego sposobu na poprawę ich osiągów.

Pierwsze suplementy kreatynowe pojawiły się na rynku w latach 90. XX wieku. Wkrótce kreatyna stała się jednym z najpopularniejszych i najbardziej skutecznych suplementów dla sportowców, zwłaszcza uprawiających sporty siłowe, takie jak kulturystyka czy podnoszenie ciężarów.

W kolejnych latach przeprowadzano kolejne badania nad kreatyną i jej wpływem na organizm człowieka. Wykazano, że suplementacja kreatyną może zwiększyć masę mięśniową, siłę, wytrzymałość, poprawić czas reakcji oraz poprawić zdolność umysłową. Dodatkowo, kreatyna okazała się być nie tylko skuteczna u sportowców, ale również przydatna dla osób starszych, które mogą cierpieć na utratę masy mięśniowej związanej z wiekiem.

Obecnie kreatyna jest stosowana jako suplement diety wśród osób uprawiających sporty siłowe, a także w medycynie dla pacjentów z zaburzeniami mięśniowymi, takimi jak dystrofia mięśniowa czy stwardnienie rozsiane. Właściwości kreatyny są nadal badane i odkrywane nowe korzyści dla zdrowia człowieka.

Historia kreatyny jest dowodem na to, że przez wieki ludzie doceniali jej właściwości i korzystali z niej do poprawy swojej wydolności fizycznej. Dziś kreatyna jest jednym z najbadziej popularnych i skutecznych suplementów na całym świecie.

Zastosowanie

  1. Zwiększenie siły i masy mięśniowej: Kreatyna zwiększa zdolność organizmu do resyntezowania związanego z wysiłkiem ATP (adenozynotrifosforanu), co przekłada się na poprawę wydolności i zwiększenie siły mięśniowej.
  2. Poprawa wydolności: Kreatyna pomaga zwiększyć poziom energii dostępnej dla komórek mięśniowych, co pozwala na dłuższe i intensywniejsze treningi.
  3. Przyspieszenie regeneracji mięśni: Kreatyna wspomaga proces regeneracji mięśni po intensywnym wysiłku, zmniejszając bolesność i poprawiając czas powrotu do pełnej formy.
  4. Zwiększenie objętości mięśni: Kreatyna może powodować zatrzymanie wody w komórkach mięśniowych, co prowadzi do wzrostu objętości mięśni.
  5. Poprawa funkcji poznawczych: Kreatyna wpływa również na zdolności poznawcze, takie jak pamięć i koncentracja, co może być korzystne dla osób cierpiących na zaburzenia neurologiczne.
  6. Ochrona komórek przed stresem oksydacyjnym: Kreatyna ma właściwości antyoksydacyjne, które pomagają zneutralizować wolne rodniki i chronią komórki przed uszkodzeniem.

Korzyści

  • Poprawia wydolność fizyczną: Kreatyna zwiększa ilość dostępnej energii w mięśniach, co poprawia wydolności podczas treningów. Może ona pomóc w zwiększeniu intensywności ćwiczeń, co pozwala na dłuższe i bardziej efektywne treningi.
  • Zwiększa siłę mięśniową: Kreatyna jest prawdopodobnie najbardziej skutecznym suplementem w przypadku zwiększania siły mięśniowej. Zwiększa ilości fosfokreatyny w mięśniach, co przekłada się na większą siłę i możliwość używania większych obciążeń podczas treningu.
  • Pomaga w budowaniu masy mięśniowej: Badania wykazały, że kreatyna może pomóc w zwiększeniu masy mięśniowej u osób trenujących siłowo. Przyjmowanie kreatyny w połączeniu z odpowiednim treningiem siłowym i odpowiednim planem żywieniowym przyczynia się do szybszego wzrostu i rozwoju mięśni.
  • Przyspiesza regenerację mięśni: Kreatyna może przyspieszyć regeneracje mięśni po intensywnym treningu, co pozwala na szybsze odbudowanie tkanek mięśniowych i redukcję bolesności mięśniowej.
  • Poprawia wygląd ciała: W przypadku regularnego stosowania kreatyny, można zaobserwować zwiększenie objętości mięśniowej, co prowadzi do bardziej wyrazistego i umięśnionego wyglądu sylwetki.
  • Poprawia funkcjonowanie mózgu: Kreatyna odgrywa ważną rolę w metabolizmie energetycznym mózgu. Badania wykazują, że kreatyna może poprawić funkcje poznawcze, takie jak pamięć, koncentracja oraz uczenie się.
  • Ma pozytywny wpływ na zdrowie: Kreatyna została również przebadana pod kątem jej wpływu na zdrowie ogólne. Okazało się, że kreatyna może być pomocna w różnych schorzeniach, takich jak niewydolność serca, depresja, zaburzenia neurologiczne i stany zapalne. Jednak wymaga to dalszych badań i potwierdzenia.
  • Jest stosunkowo bezpieczna: Kreatyna jest powszechnie uważana za bezpieczny suplement, o ile stosuje się go w odpowiednich dawkach. Niektóre osoby mogą doświadczyć efektów ubocznych, takich jak nadmiar wody, biegunka lub zaburzenia żołądkowo-jelitowe, ale większość osób toleruje kreatynę bez większych problemów. Jednak zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji kreatyną, szczególnie w przypadku osób z problemami zdrowotnymi.

Jak stosować kreatynę

  1. Kreatynę można przyjmować w formie proszku lub tabletek. Jej dawkę i czas przyjmowania najlepiej skonsultować z lekarzem lub dietetykiem.
  2. Najczęściej stosowanym protokołem jest fazowanie kreatyny, które obejmuje fazę naładowania i fazę podtrzymującą. Faza naładowania trwa zazwyczaj 5-7 dni i polega na przyjmowaniu większej dawki kreatyny, np. 20 gramów dziennie. Następnie wchodzi się w fazę podtrzymującą, w której przyjmuje się mniejszą dawkę, np. 2-5 gramów dziennie.
  3. Kreatyna najlepiej jest przyjmowana z węglowodanami, ponieważ pomagają w jej wchłanianiu przez mięśnie. Można ją rozpuścić w soku owocowym lub wypić z wodą.
  4. Stosowanie kreatyny powinno być połączone z regularnym treningiem siłowym. Suplement ten działa synergistycznie z wysiłkiem fizycznym, zwiększając siłę i wytrzymałość mięśniową.
  5. Jednym z sugerowanych sposobów suplementacji kreatyną jest przyjmowanie jej w cyklach, z przerwami między nimi. Zazwyczaj zaleca się cykl 8-12 tygodniowy, po którym robi się przerwę około 4-6 tygodni.

Pamiętaj, że skuteczność i skutki uboczne kreatyny mogą się różnić u różnych osób. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem przed rozpoczęciem suplementacji kreatyną.

Referencje:

  1. Gualano, B., et al. (2012). Effects of creatine supplementation on renal function: A systematic review and meta-analysis. The Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 52(4), 405-417.
  2. Harris RC, Söderlund K, Hultman E. Elevation of creatine in resting and exercised muscle of normal subjects by creatine supplementation. Clinical Science. 1992;83(3):367-374.
  3. Becque MD, Lochmann JD, Melrose DR. Effect of creatine supplementation during strength training on 1RM and body composition. Medicine and Science in Sports and Exercise. 2000;31(8):1147-1156.
  4. Bemben MG, Lamont HS. Creatine supplementation and exercise performance: Recent findings. Sports Medicine. 2005;35(2):107-125.
  5. Rawson ES, Volek JS. Effects of creatine supplementation and resistance training on muscle strength and weightlifting performance. J Strength Cond Res. 2003 Nov;17(4):822-31.
  6. Buford TW, Kreider RB, Stout JR, et al. International Society of Sports Nutrition position stand: creatine supplementation and exercise. J Int Soc Sports Nutr. 2007 Aug 30;4:6.
  7. Branch JD. Effect of creatine supplementation on body composition and performance: a meta-analysis. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2003 Jun;13(2):198-226.
  8. Hayes A, Williams D, Lutjemeier BJ. Effects of whey protein concentrate supplementation on recovery from strenuous exercise in healthy males. Amino Acids. 2010 Dec;39(4):1165-72.
  9. Zanelli SA, Solenski NJ, Rosenthal RE, Fiskum G. Mechanisms of ischemic neuroprotection by acetyl-L-carnitine. Ann N Y Acad Sci. 2005 Aug;1053:153-61.
  10. Rae C, Digney AL, McEwan SR, et al. Oral creatine monohydrate supplementation improves brain performance: a double–blind, placebo–controlled, cross-over trial. Proc Biol Sci. 2003 Oct 22;270(1529):2147-50.
unsplash