KOFEINA

Czym jest kofeina?

Historia

Kofeina jest jednym z najpopularniejszych związków psychoaktywnych na świecie i jest spożywana przez miliony ludzi każdego dnia. Jest głównym składnikiem kawy, herbaty i napojów energetycznych, a także występuje w pewnych ilościach w kakao, czekoladzie i niektórych napojach gazowanych. Kofeina działa jako stymulant, poprawiając nastrój, koncentrację i wytrzymałość fizyczną.

Kiedy kofeina jest spożywana, szybko wchłania się z przewodu pokarmowego do krwiobiegu, a następnie do mózgu. Tam blokuje działanie adenozyny, neuroprzekaźnika, który powoduje uczucie senności i zmęczenia. Dzięki temu, kofeina podnosi poziom energii i czujności. Ponadto, pobudza uwalnianie adrenaliny, hormonu odpowiedzialnego za zwiększenie tętna i skurcze mięśni, co prowadzi do zwiększenia wydajności fizycznej.

Kofeina, substancja znana ze swych pobudzających właściwości, ma długą i bogatą historię. Jej korzenie sięgają tysięcy lat wstecz, do starożytnych czasów.

Według legendy, odkrycie kofeiny zostało dokonane przez pasterza z Etiopii w VIII wieku. Mężczyzna zauważył, że po zjedzeniu czerwonych owoców pewnej rośliny, jego stado stało się niespokojne i energiczne. Postanowił więc zgłosić to odkrycie miejscowemu mnichowi, który natychmiast zainteresował się świeżo odkrytą rośliną.

Mnich postanowił przeprowadzić eksperymenty, aby zbadać właściwości owoców. Zauważył, że spożycie ich powodowało pobudzenie i zwiększenie koncentracji. Zainspirowany tym, on i inni mnisi zaczęli zajmować się uprawą tej rośliny oraz produkcją naparu z jej liści.

Napar ten szybko zdobył popularność wśród mnichów, którzy odkryli, że picie go pomaga im skoncentrować się podczas modlitw i medytacji. Roślina, która stała się znaną jako kawa, była wysoko ceniona nie tylko ze względu na jej pobudzające właściwości, ale także ze względu na smakowy doznanie, jakie zapewniała.

Wkrótce kawa dotarła do innych klasztorów, a następnie do Arabii. Tam również była powszechnie konsumowana ze względu na jej korzystne działanie na energię i koncentrację. Arabowie odkryli również, że mogą uprawiać kawę na większą skalę, tworząc plantacje kawowca.

W XV wieku, kawa dotarła do Europy, najpierw do Włoch i potem do innych krajów. Wkrótce zyskała na popularności, jednak jej wpływ był kontrowersyjny. Niektórzy uważali, że picie kawy było wyrazem luksusu, podczas gdy inni obawiali się jej wpływu na zdrowie.

Jednak w XVIII wieku kawa zdobyła już powszechne uznanie na całym świecie. Była dostępna w kawiarniach i sklepach spożywczych, stając się ulubionym napojem wielu ludzi. Kofeina zyskała miano substancji stymulującej umysł i poprawiającej czujność.


Korzyści

  1. Poprawia wydolność fizyczną - Kofeina działa jako stymulant układu nerwowego, zwiększając poziom energii i redukując uczucie zmęczenia. To z kolei pozwala sportowcom na intensywniejsze i bardziej produktywne treningi oraz zawody. 
  2. Zwiększa spalanie tłuszczu - Kofeina może stymulować uwalnianie kwasów tłuszczowych z tkanek tłuszczowych, co prowadzi do zwiększonego spalania tłuszczu jako źródła energii. Jest to szczególnie istotne dla sportowców, którzy dążą do redukcji masy ciała i poprawy składu ciała. (2)
  3. Poprawia skupienie i koncentrację - Kofeina może wpływać na układ nerwowy, zwiększając poziom czujności, usprawniając wolę i zdolność koncentracji. Sportowcy mogą więc skupić się lepiej na treningach, strategiach oraz konkurencjach, co może przyczynić się do poprawy wyników. (3)
  4. Zwiększa wytrzymałość - Kofeina może przyczyniać się do zwiększenia wydolności mięśni oraz opóźnienia poczucia zmęczenia. Sportowcy, którzy przyjmują kofeinę przed wysiłkiem fizycznym, mogą przejść dłuższe dystanse, utrzymać wyższe tempo i wykonywać więcej powtórzeń. (4)
  5. Poprawia wykorzystanie glikogenu - Kofeina może zwiększać wykorzystanie glikogenu, który jest głównym źródłem energii dla mięśni. To z kolei może przyczynić się do opóźnienia momentu wystąpienia wyczerpania zapasów glikogenu i poprawienia ogólnej wydolności. 

    Jak stosować kofeinę

    Sportowcy powinni stosować kofeinę zgodnie z określonymi wytycznymi i przepisami, aby jak najlepiej wykorzystać jej potencjalne korzyści. Poniżej przedstawiam najważniejsze wskazówki dotyczące stosowania kofeiny przez sportowców:


    1. Indywidualne tolerancja kofeiny - Każdy sportowiec może mieć inną tolerancję na kofeinę, dlatego ważne jest, aby indywidualnie dostosować dawkę.
    2. Dawkowanie kofeiny - Zwykle zaleca się spożywanie około 3-6 mg kofeiny na kilogram masy ciała na 1-2 godziny przed wysiłkiem fizycznym. Wyższe dawki mogą prowadzić do niepożądanych skutków, takich jak zaburzenia żołądkowo-jelitowe i nadpobudliwość. Badania sugerują, że spożycie 3 mg kofeiny na kilogram masy ciała może poprawić wydolność wysiłkową.
    3. Wpływ na wydolność - Kofeina ma udowodniony wpływ na poprawę wydolności sportowej. Badania potwierdzają, że kofeina zwiększa wytrzymałość i redukuje zmęczenie podczas wysiłku fizycznego.
    4. Uwaga na efekty uboczne - Przy stosowaniu kofeiny, sportowcy muszą być świadomi możliwości wystąpienia efektów ubocznych, takich jak pobudzenie, trudności z zasypianiem, zaburzenia żołądkowo-jelitowe czy wzrost częstotliwości akcji serca. Aby uniknąć ewentualnych problemów, badania sugerują, aby unikać spożywania dużej ilości kofeiny bezpośrednio przed snem.

    Referencje:

    1. Warren GL, Park ND, Maresca RD, et al. Exercise increases Ca2+-activated force production in rat skeletal muscle. J Appl Physiol (1985). 1998;85(1):354-360.
    2. Dulloo AG, Geissler CA, Horton T, Collins A, Miller DS. Normal caffeine consumption: influence on thermogenesis and daily energy expenditure in lean and postobese human volunteers. Am J Clin Nutr. 1989;49(1):44-50.
    3. Nehlig A, Daval JL, Debry G. Caffeine and the central nervous system: mechanisms of action, biochemical, metabolic and psychostimulant effects. Brain Res Brain Res Rev. 1992;17(2):139-170.
    4. Spriet LL. Exercise and sport performance with low doses of caffeine. Sports Med. 2014;44 Suppl 2(Suppl 2):S175-S184.
    5. Burke LM. Caffeine and sports performance. Appl Physiol Nutr Metab. 2008;33(6):1319-1334.
    6. Hodgson, A. B., Randell, R. K., & Jeukendrup, A. E. (2013). The metabolic and performance effects of caffeine compared to coffee during endurance exercise. PLoS ONE, 8(4), e59561.
    7. Quinlan, J. J., Hodgson, A. B., & Burke, L. M. (2017). Nutritional interventions in elite track and field athletes for optimizing performance. Sports Medicine, 47(Suppl 1), 73-96.
    8. Grgic, J., Desbrow, B., & Pickering, C. (2018). The influence of caffeine supplementation on resistance exercise: A review. Sports Medicine, 48(6), 1533-1544.
    9. Lemmer, B., Schulte, F., & Sweatman, P. (2002). The current role of caffeine in the treatment of idiopathic respiratory failure. Respiratory Medicine, 96(6), 359-370.
    unsplash